Rok 2023 był naznaczony wieloma zmianami w sferze politycznej i monetarnej, które miały wpływ na odwrócenie negatywnej tendencji z roku 2022 chociaż niektóre stany pozostały niezmienne (tu głównie ryzyko geopolityczne związane z wojną na Ukrainie, zmiana władzy w Polsce, decyzje RPP).
W 2023 roku, rynek kapitałowy w Polsce utrzymał pozycję lidera w Europie Środkowo-Wschodniej pod względem kapitalizacji giełdowej, liczby notowanych spółek czy zainteresowania inwestorów zagranicznych. Nasza giełda była również jedną z najmocniej rosnących parkietów Europy co dawało inwestorom dobre wyniki inwestycyjne niemniej inwestowanie na rynku Polskim było narażone na dużą zmienność. Pozytywne tendencje na GPW znalazły odzwierciedlenie w umocnieniu złotego w porównaniu do innych walut.
W całym roku 2023 roku całkowita wartość obrotu akcjami na rynku głównym GPW wyniosła 274,4 mld zł, czyli o ok. 4% mniej niż w 2022 roku (tabela 1). Łączna kapitalizacja 413 spółek krajowych i zagranicznych notowanych na GPW osiągnęła 1 440 mld zł (331 mld euro).
Rok 2023 to wzrost indeksu WIG o ponad 36% (największy jednoroczny wzrost indeksu od roku 2009). W grudniu 2023 roku ceny akcji spółek na GPW rosły od 3 miesięcy, a indeks WIG osiągnął wartość 79 465,55 pkt. (maks. kurs). Taki duży wzrost był wynikiem poprawy sentymentu na światowych giełdach oraz niskiej bazy, z której Polski rynek rósł po bardzo słabym 2022 roku. Ponad połowa zeszłorocznych wzrostów została ustanowiona w ostatnim kwartale 2023 roku co było wynikiem pozytywnych globalnych sentymentów, ale też pozytywnego odbioru wyniku wyborów parlamentarnych z października 2023 roku. Rynek w IV kwartale 2023 roku powrócił do wzrostów po dwumiesięcznej korekcie w sierpniu i we wrześniu i trend ten utrzymał się przez cały IV kwartał, czego efektem WIG kończył rok 2023 na historycznych szczytach. Z kolei indeks WIG20 zwiększył wartość o 19,5% w porównaniu do innych indeksów europejskich, takich jak francuski CAC40 (wzrost o 8%) oraz niemiecki DAX30 (wzrost o 9,5%). Pomimo wzrostów, 2023 rok był słaby na rynku IPO.[1] Na rynek główny GPW weszło 10 spółek. Z tego 9 z nich przeniosło notowania z rynku NewConnect.[2] Tylko jedna spółka – Murapol, jeden z największych deweloperów mieszkaniowych, przeprowadziła ofertę publiczną sprzedając akcje należące do głównego akcjonariusza, funduszu Ares.[3]
Tabela 1. Aktywność inwestorów na rynku głównym GPW w grudniu 2023 roku
Rynek główny -Ogółem | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % | Kapitalizacja spółek | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % |
Wartość obrotu – łącznie (w tys. zł) | 274 474 802 | 285 641 631 | -3,9% | Spółki krajowe | 371 | 371 | 0,0% |
Wolumen obrotu | 9 725 814 490 | 12 336 429 842 | -21,2% | Spółki zagraniczne | 42 | 44 | -4,5% |
Liczba transakcji (arkusz zleceń) | 34 322 130 | 32 975 039 | 4,1% | Razem | 413 | 415 | -0,5% |
Wartość Obrotu-transakcje pakietowe (w tys. zł)3 | 7 586 403 | 7 469 219 | 1,6% | Spółki krajowe (mln PLN) | 760 213 | 574 669 | 32,3% |
Wolumen obrotu – transakcje pakietowe | 297 346 706 | 331 771 788 | -10,4% | Spółki zagraniczne (mln PLN) | 680 073 | 539 524 | 26,1% |
WIG na koniec okresu | 78 459,91 | 57 462,68 | 36,5% | Razem (mln PLN) | 1 440 286,32 | 1 114 193,32 | 29,3% |
Objaśnienia:
Wartość obrotu – arkusz zleceń obroty sesyjne, realizowane w ramach systemu notowań ciągłych oraz kursu jednolitego.
Wartość obrotu – transakcje pakietowe – transakcje zawierane poza systemem notowań ciągłych i kursu jednolitego
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Grupa GPW obroty grudzie 2023, plik pdf, s. 1, [data dostępu: 22 stycznia 2024].
W tabeli 2 przedstawiono aktywność inwestorów na rynku NewConnect w roku 2023.
Tabela 2. Aktywność inwestorów na rynku NewConnect w październiku 2023 roku
Rynek główny -Ogółem | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % | Kapitalizacja spółek | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % |
Wartość obrotu – łącznie (w tys. zł) | 2 177 185,94 | 2 497 435,92 | -12,8% | Spółki krajowe | 355 | 375 | -5,3% |
Wolumen obrotu | 2 473 691 954 | 2 533 680 862 | -2,4% | Spółki zagraniczne | 4 | 4 | 0,0% |
Liczba transakcji (arkusz zleceń) | 1 576 521 | 1 687 120 | -6,6% | Razem | 359 | 379 | -5,3% |
Wartość obrotu – transakcje pakietowe (w tys. zł)3 | 80 058 | 87 682 | -8,7% | Spółki krajowe (mln PLN) | 12 732 | 14 395 | -11,6% |
Wolumen obrotu – transakcje pakietowe | 15 302 236 | 33 809 143 | -54,7% | Spółki zagraniczne (mln PLN) | 128 | 121 | 5,4% |
Razem (mln PLN) | 12 859,82 | 14 516,70 | -11,4% |
Objaśnienia:
Wartość obrotu – arkusz zleceń obroty sesyjne, realizowane w ramach systemu notowań ciągłych oraz kursu jednolitego.
Wartość obrotu – transakcje pakietowe – transakcje zawierane poza systemem notowań ciągłych i kursu jednolitego
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Grupa GPW obroty grudzień 2023, op. cit.
Wartość notowanych na rynku Catalyst emisji obligacji nie skarbowych na koniec grudnia 2023 roku wyniosła ok 100 mld zł, wobec 93,8 mld zł w analogicznym okresie 2022 roku.[4] W tabeli 3 zaprezentowano aktywność inwestorów na całym rynku Catalyst w 2023 roku. Słabiej reagował rynek długu, na którym spadły rentowności obligacji o dłuższych terminach zapadalności, jednak o krótszych terminach wykupu obniżyły cenę. Fundusze obligacji krótkoterminowych odnotowały ponadprzeciętne stopy zwrotu, odrabiając straty na kapitale z poprzednich miesięcy i korzystając z wysokich krótkoterminowych stóp w całym 2023 r. Zakończenie podwyżek stóp przez bank centralny we wrześniu 2023 roku, wielomiesięczna stabilizacja i rosnące oczekiwania na rozpoczęcie obniżek, wspierały z kolei wzrost cen obligacji o dłuższych terminach zapadalności. Rentowność obligacji SP 10-letnich spadła w roku 2023 z 6,8% do 5,2%. Z drugiej strony obligacje korporacyjne wypłacały wysokie kupony oparte o WIBOR i płaconą, ponad stawkę referencyjną, marżę. Dodatkowo w tym segmencie nie doszło do żadnej głośnej upadłości pomimo spowalniającej gospodarki.
Tabela 3. Aktywność inwestorów na rynku instrumentów dłużnych Catalyst w 2023 r.
Catalyst4 | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % |
Wartość obrotów sesyjnych (mln zł) | 5 704 | 7 907 | -27,9% |
Liczba transakcji sesyjnych | 123 631 | 143 525 | -13,9% |
Wartość obrotów w transakcjach pakietowych (mln zł) | 179 | 184 | -2,8% |
Liczba transakcji pakietowych | 74 | 126 | -41,3% |
Liczba emitentów | 125 | 130 | -3,8% |
Wartość emisji (mln zł) | 1 279 831 | 1 150 062 | 11,3% |
Liczba debiutów | 165 | 101 | 63,4% |
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Grupa GPW obroty grudzień 2023, op. cit.
Łączny wolumen obrotu instrumentami pochodnymi w 2023 roku osiągnął 14,7 mln sztuk, czyli o ok. 6% mniej niż w 2022 roku. Mimo spadku wolumenu w roku 2023 wartość obrotów wzrosła o 4% tak samo jak liczba i wartość otwartych pozycji. W tabeli 4 przedstawiono aktywność inwestorów na rynku instrumentów pochodnych w 2023 roku.
Tabela 4. Aktywność inwestorów na rynku instrumentów pochodnych w październiku 2023 roku
Instrumenty pochodne | Rok 2023 | Rok 2022 | Zmiana w % |
Wartość obrotu – łącznie (w tys. zł) | 380 139 612,26 | 365 400 756,23 | 4,0% |
Wolumen obrotu | 14 677 597 | 15 594 315 | -5,9% |
Liczba transakcji (arkusz zleceń) | 5 311 560 | 6 015 770 | -11,7% |
Liczba otwartych pozycji | 400 932 | 330 138 | 21,4% |
Wartość otwartych pozycji (w tys. zł) | 5 220 084 | 3 368 160 | 55,0% |
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Grupa GPW obroty grudzień 2023, op. cit.
W 2023 roku zrealizowano również część założeń Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK), przyjętej przez Radę Ministrów 1 października 2019 roku.[5] Wybrane inicjatywy zawarte w nowej strategii GPW na lata 2023-2027 wpisują się w założenia SRRK. W latach 2023-2027 GPW planuje osiągnąć średnioroczne przychody w wysokości 498 mln zł oraz średnioroczną EBITDA o wartości 215 mln zł.[6]
Analitycy widzą duży potencjał w spółkach notowanych na GPW w Warszawie. W tabeli 5 podano wybrane spółki z potencjałem wzrostu od 25% do 76%.[7].
Tabela 5. Spółki z potencjałem wzrostu od 24% do 82% na GPW w Warszawie
Nazwa spółki | Cena zamknięcia z dnia 10.11.2023 roku (w zł) | Cena docelowa konsensusu analityków (w zł) | Potencjalny zwrot do ceny docelowej konsensusu analityków (w %) | Liczba rekomendacji pozytywnych | Liczba rekomendacji kupna |
Tauron Polska Energia S.A. | 3,66 | 6,67 | 82 | 3 | 3 |
Pepco Group Ltd | 18,20 | 32,37 | 78 | 15 | 12 |
Enea S.A. | 6,92 | 12,21 | 76 | 4 | 4 |
PGE S.A. | 7,00 | 10,60 | 51 | 4 | 4 |
Eurocash S.A. | 15,30 | 21,58 | 41 | 6 | 3 |
Selvita S.A. | 59,30 | 83,18 | 40 | 3 | 2 |
Orlen S.A. | 62,16 | 84,23 | 36 | 6 | 4 |
Mo-BRUK S.A. | 284,00 | 366,28 | 29 | 5 | 4 |
Allegro.eu | 30,88 | 38,92 | 26 | 16 | 10 |
Benefit Systems S.A. | 1 700,00 | 2 172,00 | 28 | 4 | 4 |
Neuca S.A. | 720,00 | 898,33 | 25 | 3 | 3 |
Intercars S.A. | 560,00 | 695,40 | 24 | 5 | 3 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie: https://strefainwestorow.pl/artykuly/spolki/20231113/12-spolek-gpw-rekomendacje-kupuj.
W praktyce IV kwartał 2023 przyniósł dwie ważne decyzje. Pierwsza w zakresie prowadzonej przez RPP polityki monetarnej, druga związana z wynikami wyborów parlamentarnych w październiku.
We wrześniu 2023 przedstawiciele RPP podjęli decyzję o obniżce stóp procentowych chociaż konsensus rynkowy zakładał obniżkę stóp o 25 p.b. Decyzja była wyczekiwana, ale i tak zaskoczyła niemal wszystkich. Jednorazowe cięcie stóp o 75 p.b., zostało wsparte trzykrotnie mniejszym ruchem w październiku 2023r. Ten skumulowany ruch na stopach procentowych został ostatecznie nazwany przez RPP dostosowaniem i na chwilę obecną zamknął drogę do kontynuowania cyklu. Kolejna decyzja RPP w roku 2023 o pozostawieniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie to tylko potwierdziła. Większość analityków oczekuje stabilizacji stopy referencyjnej na poziomie 5,75% do końca pierwszego półrocza 2024 i dwóch cięć po 25 p.b. w drugiej połowie roku 2024 (tym samym oczekiwane są niewielkie zmiany w zakresie stóp procentowych ze względu na inflację). W całym roku 2023 inflacja spadała znacznie, dodatkowo widoczne jest odbicie na przemysłowym PMI. Pod koniec roku 2023 wskaźnik PMI powrócił w okolice 48 pkt (w połowie roku to było 43 pkt) i blisko granicznego poziomu 50 pkt. Negatywnymi zjawiskami jest jednak ujemna dynamika produkcji przemysłowej, wolny przyrost sprzedaży detalicznej i spadające zatrudnienie. Problemem będzie widoczne spowolnienie w gospodarce niemieckiej i wojna na Ukrainie.
Zmiana władzy po wyborach parlamentarnych to zmiana, która od początku poprawiła sentyment do naszego rynku kapitałowego. W okresie powyborczym (po 15 października) ceny akcji silnie zyskiwały, a krajowa waluta umocniła się istotnie w ramach głównych par. Rynek wycenił potencjalną poprawę relacji w ramach UE – tu głównie możliwość uzyskania środków z KPO. Pierwsze środki z KPO wpłynęły w ostatnich dniach grudnia 2023 – zaledwie 5 mld EUR z docelowych blisko 60 mld EUR. Środki te w roku 2024 wesprą naszą gospodarkę, firmy i samorządy co powinno mieć wpływ również na rynek kapitałowy. Zmiana władzy to także konieczność realizacji przedwyborczych obietnic, które kosztują. Bardzo wysoki deficyt ma docelowo wzrosnąć o blisko 20 mld zł (do 184 mld zł[8]). Do 252 mld zł, czyli o ok. 25 mld zł mają wzrosnąć także potrzeby pożyczkowe netto, co będzie się wiązać z jeszcze większymi emisjami długu. Ważną kwestią będzie poprawa postrzegania naszego rynku na zewnątrz będzie na tyle duża, aby uruchomić wystarczający popyt na krajowy dług. W ostatnich latach udział nierezydentów w strukturze polskiego zadłużenia był niewielki, a sfinansowanie tak dużego deficytu niewątpliwie będzie wymagać znaczącego udziału zagranicy.
Business Centre Club przedstawiłastępujące propozycje dla dalszego rozwoju GPW i zwiększenia jej atrakcyjności inwestycyjnej w 2024 roku:[9]
- szybki rozwój rynku pierwotnego IPO[10];
- wsparcie dla krajowych maklerów oraz funduszy inwestycyjnych;
- intensyfikacja współpracy z międzynarodowymi rynkami kapitałowymi;
- odbudowa wiarygodności wśród międzynarodowych inwestorów instytucjonalnych;
- zmiany legislacyjne promujące inwestycje kapitałowe;
- przyjęcie REITs (Real Estate Investment Trust)[11] dla funduszy nieruchomości;
- poszukiwanie potencjalnych emitentów zagranicznych;
- możliwość transformacji energetycznej;
- atrakcyjność podatkowa na rynku kapitałowym;
- stworzenie ekosystemu dla inwestorów globalnych.
Podsumowując, nowy rok 2024 zapowiada kontynuację pozytywnych trendów na GPW. Nowa władza zapowiada poprawę relacji z UE, napływające stopniowo środki z KPO i nadal relatywnie niskie wyceny akcji względem pozostałych rynków rozwijających się, pozwolą na osiąganie coraz wyższych pułapów na głównych indeksach. Przekroczenie 80 tys. pkt. na WIG jest prawdopodobnym scenariuszem. Kontynuacja trendu wzrostowego na GPW na najbliższych sesjach jest możliwa ponieważ statystycznie koniec roku i początek stycznia są dla inwestorów korzystne (efekt stycznia).[12] W segmencie długu rządowego oczekuje się stabilizacji dlatego, że kończy się okres pozytywnego ruchu na rentownościach już za nami, a prognozy powolnych obniżek stóp i względnie wysokiej inflacji na koniec 2024 roku mogą hamować dalszy wzrost cen obligacji.
[1] IPO (Initial Public Offering) – pierwsza oferta publiczna nabycia papierów wartościowych spółki przez inwestorów.
[2] NewConnect jest rynkiem akcji, opartym na alternatywnym systemie obrotu (ASO) prowadzonym przez GPW w Warszawie. Powstał 30 sierpnia 2007 roku w celu finansowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) o wysokim potencjale wzrostu. W zamierzeniu spółki z sektora MŚP miały w ostatecznym etapie przechodzić na rynek główny GPW i jest to pozytywne zjawisko potwierdzające działanie rynku ASO.
[3] https://strefainwestorow.pl/artykuly/debiut-ipo/20231227/wskaznik-koniunktury-ipo-2023.
[4] Tamże.
[5] Celem SRRK było m.in. zwiększenie finansowania przedsiębiorstw poprzez rynek kapitałowy, wzmocnienie zaufania do rynku wskutek większej ochrony inwestorów indywidualnych, przy pomocy lepszej jakości regulacji i skutecznego nadzoru oraz podniesienie konkurencyjności rynku kapitałowego i jego zdolności do finansowania największych wyzwań dla gospodarki, takich jak transformacja klimatyczna.
[6] https://www.gpw.pl/aktualnosc?cmn_id=113869&title=Nowa+strategia+Grupy+Kapita%C5%82owej+GPW+na+lata+2023-2027.
[7] Przyjęto następujące kryteria selekcji spółek do portfela: rekomendacje pozytywne od trzech analityków i potencjał wzrostu wynikający z konsensusu wynosił 25% w stosunku do bieżącej ceny rynkowej.
[8] Rząd Donalda Tuska przyjął nowy projekt ustawy budżetowej na 2024 rok. Dochody budżetu mają wynieść 682 mld zł, a wydatki 866 mld zł, co oznacza deficyt budżetowy na poziomie 184 mld zł.
[9] https://www.parkiet.com/finanse/art39610981-10-wskazowek-bcc-dla-rynku-kapitalowego.
[10] W UE trwają prace nad zmianą regulacji, które mają być przyjazne inwestorom oraz emitentom. Będą również oddziaływać na NewConnect. Zmiany wprowadzą tzw. prospekt typu follow-up. Stanowić on będzie uproszczony dokument informacyjny i zastąpi przewidziany w art. 14 rozporządzenia uproszczony prospekt emisyjny. W praktyce umożliwi to spółkom z rynku NewConnect przejście na rynek główny GPW za pomocą prostej procedury.
[11] Jest to rodzaj funduszu inwestycyjnego lokującego kapitał w rynek nieruchomości. Zysk z wynajmu jest wypłacany akcjonariuszom. Instrument ten jest uprzywilejowany podatkowo w celu zwiększenia płynności na rynku nieruchomości
i przyśpieszenia jego rozwoju. REIT jako podmiot finansowy występuje w kategorii spółki lub funduszu notowanego na GPW w Warszawie.
[12]Efekt stycznia jest to występująca regularnie na początku roku błyskawiczna hossa na rynkach kapitałowych. Jest wywołana masową inicjacją nowo realizowanych strategii inwestycyjnych, zwłaszcza przez tych inwestorów, którzy dokonują zakupów w istotny sposób uwzględniając swoje portfele inwestycyjne. Skutkiem tego jest wyprzedawanie tych spółek (MŚP) przez inwestorów instytucjonalnych pod koniec starego roku i wykupywanie ich na początku nowego.